برندها يك به يك از راه مي رسند و هركدام مثل مدل هاي لباس روي فرش قرمز قدم مي زنند: ساخت روسيه، ساخت چين، ساخت امريكا، ساخت آلمان، ساخت بريتانيا. كشورها بسته به اينكه چقدر زود دست به كار شده باشند، چقدر اين نام ها به جيب شان بخورد و البته بسته به اينكه در فضاي سياسي بين المللي كجا قرار مي گيرند از ميان اين نام ها انتخاب كرده اند و ماه ها است مذاكرات شان را پيش برده اند و حالا در صف خريد و دريافت و تزريق جلوتر يا عقب تر هستند. از اين معادله فعلا ايران را با تمام هياهويي كه در داخل و خارج بر سر خريد واكسن و چه خريدن و نخريدنش به پا شد بايد كنار بگذاريم. فارغ از اينكه ما كجاي اين داستان ايستاده ايم، همسايگان ما چه مي كنند؟ برخي از اين همسايگان به سمت شرق مي نگرند، برخي به سمت غرب، برخي سبد خريدشان را محدود به اين بلوك بندي هاي قديمي نكرده اند و همين حالا هم با آنچه خريده اند واكسيناسيون بخشي از جمعيت شان را انجام داده اند. يكي از همسايگان هم كه گويا اصولا مشكلي به نام كرونا نداشته و هيچ موردي از ابتلا به ثبت نرسانده است. ببينيد در بازار داغ واكسن، دور تا دور كشورمان چه مي گذرد.

ترکیه: سينوواك بيوتك

پنجشنبه وزير بهداشت تركيه از امضاي قرارداد خريد ۵۰ ميليون دوز واكسن كوويد ۱۹ خبر داد. خبرگزاري آناتولي به نقل از <<فاهرتين كوكا>> نوشته كه همراه با اعلام اين خبر اولين محموله اين واكسن شامل ۳ ميليون دوز واكسن به اين كشور وارد شده است. منظور از واكسن هم واكسن ساخت شركت سينوواك بيوتك ساخت كشور چين است كه در مرحله آزمايش هاي نهايي انساني آن داوطلباني از تركيه هم شركت داشتند. به گفته وزير بهداشت تركيه، كميته علوم اين كشور مذاكرات تازه اي را هم براي تامين واكسن هاي تازه آغاز كرده است و روز پنجشنبه همراه با نهايي شدن خريد ۵۰ ميليون دوز، توافقنامه اي براي خريد تا سقف ۳۰ ميليون واكسن اضافه را امضا كرده كه ۴٫۵ ميليون دوز آن قطعي است. اما تركيه مي گويد قرار نيست به محموله چيني بسنده كند. آناتولي در گزارش خود آورده است كه به گفته كوكا مذاكره براي خريد واكسن هاي ساخت <<روسيه و انگلستان>> هم در جريان است.

عراق: فايزر- بايون تك/ آكسفورد-آسترازنكا

در آخرين روزهاي سال ميلادي گذشته، عرب نيوز خبر داد كه مسوولان بهداشت و درمان عراق تاييديه اضطراري براي استفاده از واكسن فايزر- بايون تك صادر كرده اند. قرارداد اوليه اين كشور شامل ۱٫۵ ميليون دوز از واكسن ساخت مشترك شركت هاي فايزر و بايون تك مي شد كه فعلا قرار است ۷۵۰ هزار نفر از جمعيت ۴۰ ميليون نفري اين كشور را پوشش دهد. بنابر اين توافقنامه قرار بر اين بود كه از آغاز سال نوي ميلادي، دريافت واكسن ها به صورت گام به گام توسط عراق آغاز شود. پيش از اين هم حسن التميمي، وزير بهداشت عراق به رسانه ها گفته بود كه عراق به صورت كلي ۱۷٫۵ ميليون دوز واكسن كرونا خريده است. خبرگزاري آناتولي به نقل از او نوشت: <<16ميليون دوز از شركت بريتانيايي آسترازنكا (با همكاري دانشگاه آكسفورد) و ۱٫۵ ميليون دوز از شركت امريكايي فايزر خريده است.>> رييس جمهور عراق گفته است كه تلاش مي كند اين واكسن براي تمام شهروندان رايگان باشد.

افغانستان: كوواكس

نيمه دوم آذر ماه اكمل سمسور، سخنگوي وزارت صحت عامه افغانستان اعلام كرد كه واكسن كرونا تا هفت ماه ديگر وارد اين كشور خواهد شد. خبرگزاري خاورميانه به نقل از او نوشت: <<با رسيدن اولين محموله، ۳ درصد از جمعيت كشور تحت پوشش واكسن كرونا قرار مي گيرد.>> سمسور اعلام كرد كه ائتلاف بين المللي واكسن كرونا (كوواكس) براي ۲۰ درصد جمعيت كشور واكسن كرونا تهيه مي كند كه در شش مرحله و نزديك به دو سال در اختيار مردم قرار داده مي شود. در هيچ يك از گزارش هاي منتشرشده در مورد واكسن كرونا و افغانستان هنوز اشاره اي به نام شركت توليدكننده واكسن نشده و بايد ديد از سبد كوواكس چه سهمي به اين كشور تعلق خواهد گرفت.

پاكستان: سينوفارم

در آخرين روز از دسامبر سال ميلادي گذشته، خبرگزاري رويترز از اسلام آباد گزارش داد كه پاكستان ۱٫۲ ميليون دوز واكسن از شركت چيني سينوفارم خواهد خريد. <<چادري فواد حسين>>، وزير علوم و فناوري پاكستان در توييتر خود خبر داده بود: <<هيات دولت تصميم گرفته است كه ۱٫۲ ميليون دوز از واكسن شركت چيني سينوفارم را بخرد كه براي كاركنان خط مقدم به صورت رايگان و تا سه ماهه اول سال ۲۰۲۱ تامين مي شود.>> اين كشور بنا بر گزارش ها ۱۵۰ ميليون دلار براي تامين واكسن اختصاص داده است كه برآورد مي شود ۵ درصد از حساس ترين بخش هاي جمعيت را پوشش دهد. با توجه به جمعيت ۲۲۰ ميليوني پاكستان، مقامات اسلام آباد در اوايل سال نوي ميلادي تصميم گرفتند مقررات مربوط به واردات و استفاده دارو را كمي آسان تر كنند و گفتند كه الزاما خريدشان را محدود به تنها يك شركت نخواهند كرد. فواد حسين رسما اعلام كرده بود: <<اگر بخش خصوصي مي خواهد هر يك از واكسن هاي تاييد شده بين المللي را وارد كند مختار است.>>چند ماه قبل تر اداره تنظيم مقررات دارويي پاكستان اعلام كرده بود براي تست هاي انساني مرحله سوم يكي از واكسن هاي چيني ضدكرونا به شركت سنسينو، متعلق به آكادمي نظام پزشكي چين و موسسه بيوتكنولوژي پكن مجوز داده و اميدوار است چند ميليون دوز از واكسن آينده آنها را به دست آورد.

امارات متحده عربي: فايزر- بايون تك/ سينوفارم

اواخر تابستان بود كه امارات اعلام كرد مجوز لازم براي استفاده اضطراري از واكسن شركت چيني سينوفارم را صادر كرده است و آن را براي واكسينه كردن كادر درمان استفاده مي كند. امارات خيلي زود وارد توافق با سينوفارم شده بود و بخشي از مراحل تست انساني اين واكسن هم در امارات انجام شد. از ابتداي همه گيري كرونا تاكنون امارات و چين همكاري هاي خود در حوزه سلامت و دارو را به صورت مشخص در مورد واكسن كوويد ۱۹ افزايش داده اند. اين كشور اعلام كرده كه در سال جاري توليد واكسن سينوفارم را در خود امارات آغاز مي كند.با اين حال امارات كه اولين كشوري بود كه مجوز استفاده گسترده از واكسن سينوفارم را صادر كرد، از سبد توليدي واكسن هاي غربي هم غافل نماند و به سراغ واكسن فايزر- بايون تك هم رفت. از هفته اول دي ماه، امارات واكسيناسيون رايگان تمامي شهروندان اين كشور را (با توجه به اولويت گروه هاي مختلف به لحاظ آسيب پذيري) آغاز كرده است و به گزارش شبكه سي ان بي سي براي اين واكسيناسيون گسترده از واكسن فايزر- بايون تك استفاده مي كند.

كويت: فايزر- بايون تك

پيش از به پايان رسيدن سال ۲۰۲۰، تصوير شيخ صباح خالد الحمد الصباح، نخست وزير كويت در حال تزريق واكسن كرونا منتشر شد كه به عنوان اولين شهروند كويتي واكسن فايزر- بايون تك را دريافت كرد و به ملت اطمينان داد: <<اين واكسن امن است و توسط بسياري از كشورها تاييد شده است.>> خبرگزاري فرانسه با انتشار اين عكس و نقل قول از او خبر داد كه كويت اولين محموله ۱۵۰ هزار دوزي واكسن را از شركت هاي نام دار آلماني و امريكايي دريافت كرده است.

عربستان: فايزر- بايون تك

نيمه ماه دسامبر سال گذشته ميلادي (آذر) دو محموله اول واكسن فايزر- بايون تك به عربستان سعودي رسيد. شبكه الجزيره خبر داد كه در اولين روز از ثبت نام، ۱۵۰ هزار نفر براي دريافت واكسن به ثبت رسيدند. وزير بهداشت اين كشور جزو اولين افراد دريافت كننده واكسن روبه روي دوربين ها بود. توفيق الربيعه همان روز به مردم اعلام كرد كه واكسن امن است و دريافت عمومي آن در عربستان آغاز شده اما زدن واكسن كاملا بسته به انتخاب افراد است و اجباري نيست. ملك سلمان، پاشاه عربستان هم روز شنبه برابر نمايندگان رسانه ها واكسن تزريق كرد.

قطر: فايزر- بايون تك/ مدرنا/ آكسفورد- آسترازنكا

از اواخر سال گذشته ميلادي قطر واكسيناسيون عمومي مردم را البته با اولويت گروه هاي حساس (بالاي ۷۰ سال، افراد با مشكلات چندگانه سلامت و كاركنان بخش درمان) آغاز كرد. الجزيره همان موقع به نقل از دولت قطر نوشت كه اميد مي رود تا پايان سال ۲۰۲۱ كل جمعيت اين كشور واكسن دريافت كرده باشند. مرحله اول از واكسيناسيون در قطر با رسيدن محموله واكسن فايزر- بايون تك آغاز شد اما به اين شركت محدود نخواهد ماند. قطر قراردادهايي هم براي خريد واكسن هاي ساخت شركت مدرنا و واكسن ساخت آكسفورد-آسترازنكا امضا كرده است. الجزيره نوشته: <<مقامات دولتي به ما اطمينان داده اند كه واكسن كافي براي پوشش تمامي جمعيت كشور وجود خواهد داشت.>>

بحرين: سينوفارم/ فايزر- بايون تك

پيش از پايان سال ميلادي، بحرين هم به جمع كشورهايي پيوست كه واكسيناسيون گسترده را آغاز كردند. سلمان بن حمد آل خليفه، وليعهد اين كشور هم واكسنش را در برابر دوربين ها زد اما خيلي پيش تر از شروع واكسيناسيون در كشورش. وليعهد اين كشور در تابستان داوطلب دريافت واكسن در مرحله سوم آزمايش واكسن ساخت شركت سينوفارم چين شد.از هفته هاي گذشته شهروندان و ساكنان بحرين مي توانند اين واكسن را دريافت كنند. عرب نيوز به نقل از وزارت بهداشت بحرين نوشته است كه مراكز بهداشت در سراسر كشور از ساعت ۸ صبح تا ۶ بعدازظهر هرروز آماده تزريق واكسن رايگان به تمام متقاضيان ۱۸ سال به بالاي واكسن هستند. نكته قابل توجه در مورد بحرين اين است كه از هفته گذشته اين كشور تبديل به اولين كشوري در جهان شد كه از طريق اپليكيشن موبايلي به شهروندانش اجازه مي دهد كه اگر مي خواهند براي دريافت واكسن شان هم وقت تعيين كنند و علاوه بر اين از طريق همين اپليكيشن به نام BeAware Bahrain مي توانند مشخص كنند كه واكسن سينوفارم را انتخاب مي كنند يا واكسن فايزر- بايون تك را. سايت عربين بيزينس نوشته است كه بحرين در نظر دارد روزانه ۵ هزار نفر را واكسينه كند.

عمان: فايزر- بايون تك

در ميان كشورهاي حاشيه خليج فارس، عمان پس از عربستان بيشترين ميزان درگيري با شيوع كرونا را داشت. با اين حال در ميان كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس آخرين كشوري بود كه آغاز واكسيناسيون را اعلام كرد. خبرگزاري فرانسه گزارش داده است كه عمان <<مانند اغلب همسايگان خود واكسن فايزر- بايون تك را انتخاب كرده است.>> اين آخرين كشور شوراي همكاري خليج فارس هم البته سه روز مانده به پايان سال ۲۰۲۰ تزريق واكسن را آغاز كرد. در اولين گام افراد گروه هاي حساس در اين كشور واكسينه خواهند شد.

تركمنستان: ادعاي «كشور عاري از كرونا» 

روي نقشه سازمان جهاني بهداشت از ميان موارد ثبت شده ابتلا به كرونا و مرگ در اثر اين بيماري، به تركمنستان كه رسيد عدد صفر ثبت شده است. اين كشور كه مدت ها است خود را كشور عاري از كرونا ناميده است تاكنون هيچ مورد ثبت شده اي از كرونا ارايه نكرده است. اين كشور بارها توسط رسانه ها بابت <<پنهان كاري>> در مورد كرونا مورد نقد قرار گرفته است اما به نظر مي رسد بحث كرونا چنان جزو خطوط قرمز اين كشور است كه حتي سفير بريتانيا در اين كشور هم كه چندي پيش دچار كرونا شده بود، در توييتر خود نوشت كه به <<ويروسي كه در <<دنياي فيزيكي>> در حال گردش است.>> دچار شده.>> البته حرف از خريد واكسن در اين كشور مطرح شده. چندي پيش سايت خبري اورينت در تركمنستان نوشته بود كه اين خريد قطعا انجام مي شود و از ژانويه ۲۰۲۱ (ماه جاري) خريد و دريافت آن آغاز مي شود. در اين مطلب اسمي از شركت يا شركت هاي احتمالي نيامده بود اما ۱۰ دي ماه خبرگزاري فارس در خبر كوتاهي در مورد ديدار الكساندرا درونوا، معاون وزير بهداشت روسيه با بردي نياز مياتيف، معاون وزير خارجه تركمنستان نوشت: <<معاون وزير خارجه تركمنستان براي خريد واكسن روسي ضدويروس كرونا با نام Sputnik V ابراز تمايل كرد.>>

ارمنستان: كوواكس

پاييز بود كه ارمنستان اعلام كرد روسيه چند نمونه از واكسن توليدي اش يعني اسپوتنيك وي را به ارمنستان ارسال كرده است. اما از آن زمان تا كنون خبر موثقي در مورد احتمال خريد اين واكسن از روسيه از سوي ارمنستان منتشر نشده است. ارمنستان اعلام كرده كه با داشتن ۳۰۰ هزار نفر جمعيت در معرض خطر و آسيب پذير در برابر كرونا براي دريافت ۶۰۰ هزار دوز واكسن ثبت نام كرده كه آن را از طريق كوواكس دريافت خواهد كرد. گايان ساهاكيان، معاون مركز كنترل و پيشگيري از بيماري ها ارمنستان به راديو اروپاي آزاد گفته است كه انتظار مي رود اولين محموله كوواكس تا ماه فوريه (ماه آينده) به ارمنستان برسد. او گفته است: <<اولين واكسني كه كوواكس در اختيار كشورهاي عضو قرار مي دهد، واكسن توليدي شركت بريتانيايي آسترازنكا است. ما مي توانيم از هر توليدكننده ديگري هم واكسن تهيه كنيم اما هزينه بسيار زيادي دارد. آيا از پس اين هزينه برمي آييم؟ معلوم است كه نه. براي همين است كه بيشتر اميدمان را بر امكانات كوواكس متمركز كرده ايم.>>

آذربايجان: نامشخص

از همان زماني كه واكسن اسپوتنيك وي، ساخت روسيه رونمايي شد، زمزمه استفاده كشورهاي حوزه درياي خزر از اين واكسن همسايه هم آغاز شد. ماه گذشته دولت آذربايجان اعلام كرد كه استراتژي تهيه و توزيع واكسن و دسته بندي گروه هاي دريافت كننده را آغاز كرده اما يك سايت خبري به نام JAM در باكو نوشت كه دولت هنوز نگفته است كه اين استراتژي را بر پايه چه واكسني بنا كرده. كمي بعد و پيش از پايان گرفتن سال ۲۰۲۰ الهام علي اف، رييس جمهوري اين كشور در يك نشست مجازي گفت كه كشورش مدت ها است كه وارد مذاكرات خريد واكسن شده و اسم تقريبا تمامي شركت هاي توليدكننده اي كه به ذهنش رسيد را به زبان آورد. كاسپين نيوز به نقل از او نوشت: <<مذاكراتي با توليدكنندگان برجسته واكسن مانند اسپوتنيك وي، آسترازنكا، سينوفارم، سينوواك، مدرنا، فايزر- بايون تك انجام شده است.>> و در عين حال هيچ اشاره اي به اينكه نتيجه اين مذاكرات چه بوده نكرد. آذربايجان هم البته از اعضاي كوواكس است.

قزاقستان: اسپوتنيك وي/ فايزر- بايون تك

قزاقستان ماه گذشته به فاصله چند روز هم خبر از استفاده از واكسن روسي داد و هم استفاده از واكسن امريكايي- آلماني. يك ماه قبل راديو اروپاي آزاد از قزاقستان خبر داد كه توليد واكسن روسي اسپوتنيك وي در اين كشور آغاز شده است و اين مقدمه اي است براي آغاز واكسيناسيون گسترده در قزاقستان. خط توليد اين واكسن هم در شهر قراغندي با حضور عسكر مامين، نخست وزير اين كشور افتتاح شد. به گفته اين رسانه به نقل از مقامات قزاق، برنامه واكسيناسيون شهروندان از ماه آينده (فوريه) آغاز خواهد شد. چند روز بعد، دو سه روز پيش از پايان گرفتن سال ۲۰۲۰ سايت خبري New Europe خبر داد كه قزاقستان قراردادي با شركت امريكايي فايزر امضا كرده است. روز ۲۸ دسامبر اين سايت به نقل از مرات شورانف، معاون وزير بهداشت قزاقستان نوشت: <<امروز ما قراردادي با شركت فايزر امضا كرديم و آماده ايم با صدور اسناد ويژه اين واكسن ها را به قزاقستان بياوريم.>> او توضيح داده بود كه قيمت اين واكسن دو برابر نمونه روسي اش بوده اما در مورد زمان ورود اين محموله يا تعداد دوزهاي خريداري شده توضيحي نداد.

برخي از اين همسايگان به سمت شرق مي نگرند، برخي به سمت غرب، برخي سبد خريدشان را محدود به اين بلوك بندي هاي قديمي نكرده اند و همين حالا هم با آنچه خريده اند واكسيناسيون بخشي از جمعيت شان را انجام داده اند. يكي از همسايگان هم كه گويا اصولا مشكلي به نام كرونا نداشته و هيچ موردي از ابتلا به ثبت نرسانده است. ببينيد در بازار داغ واكسن، دور تا دور كشورمان چه مي گذرد.